Ιστορία Βρύση
Ο οικισμός Βρύσης πήρε το όνομα του σύμφωνα με την παράδοση από τις βρύσες, από τις οποίες υδρευόταν μέχρις ότου υδρεύθηκε από τα νερά της Κολέθρας. Άλλη άποψη είναι ότι πήρε το όνομά του από το αρχαίο όνομα «Βρύγχη», που ήταν σημαντική πόλη κατά την αρχαιότητα. Ο οικισμός φέρεται να κτίστηκε στο τέλος της Βυζαντινής εποχής.Η Δραγκονάρα ή Δραγονάρα είναι βραχώδης λόφος, αντέρεισμα των ψηλότερων βουνών Κοτύλαια και Μαυροβούνι, που υψώνεται δυτικά της πεδιάδας της Βρύσης και βόρεια του ποταμού Μανικιάτη. Βρίσκεται σε στρατηγικά καίρια θέση καθώς ελέγχει τα ορεινά περάσματα από τις ακτές της Ανατολικής Εύβοιας προς τον Ευβοϊκό Κόλπο.
Με βάση επιφανειακά ευρήματα, γιατί ανασκαφή στη Δραγκονέρα δεν έχει γίνει ποτέ μέχρι σήμερα, οι αρχαιολόγοι μιλούν για ανθρώπινη παρουσία εδώ, από την προϊστορική κιόλας εποχή. Ο Α. Σάμψων θεωρεί ότι κατά τη διάρκεια της «Τελικής Νεολιθικής ΙΙ», 3750-3000 π.Χ., η Δραγκονάρα αποτελούσε ήδη οχυρή θέση. Κατά την κλασική και την ελληνιστική εποχή, η Δραγκονάρα αναδείχθηκε σε σημαντικό, ίσως και το σημαντικότερο, οικιστικό – στρατιωτικό κέντρο της Ανατολικοκεντρικής Εύβοιας. Τα εντυπωσιακά ισόδομα τείχη, με ορθογώνιους ογκόλιθους, που σώζονται σε πολλά σημεία του λόφου μέχρι σήμερα, χρονολογούνται με βάση την τεχνική κατασκευής τους, στους κλασικούς χρόνους (5ος – 4ος αιώνας π.Χ.). Αποτελούσαν την οχύρωση της ακρόπολης ενός οικισμού που καταλάμβανε τους πρόποδες του βουνού, δηλαδή το χώρο που βρίσκεται σήμερα το χωριό Βρύση. Κάποιοι ερευνητές ταυτίζουν αυτόν τον οικισμό με τον Ερετριακό δήμο Βρύγχαι. Αυτή η ταύτιση προς το παρόν, είναι δύσκολο να αποδειχθεί. Η οχύρωση, όπως δείχνουν απομεινάρια κτιστών κατασκευών και επιφανειακές ενδείξεις, χρησιμοποιήθηκε τόσο κατά τους Ρωμαϊκούς όσο και τους Βυζαντινούς χρόνους. Κατά τη διάρκεια της Φραγκοκρατίας (1205 – 1470) η Δραγκονάρα περνάει μια περίοδο ακμής καθώς αποτελεί σημαντικό κρίκο στο σύστημα άμυνας της Εύβοιας που εφαρμόζουν οι Ενετοί. Τότε είναι η γνωστή ως Cuppa / Κούπα, τοπωνύμιο που σώζεται μέχρι σήμερα για μια περιοχή στους πρόποδες του λόφου. Σε ένα κείμενο της εποχής ο Jacopo dalla Castellana αναφέρει ότι όταν οι Τούρκοι κατέλαβαν το κάστρο Κούπα το 1470, βρίσκονταν κλεισμένοι σε αυτό 3000 Έλληνες. Μετά την απελευθέρωση από τους Τούρκους, η Δραγκονάρα έμεινε πιο γνωστή για το Αγίασμά της που πολλοί πιστοί από την ευρύτερη περιοχή το επισκέπτονται, θεωρώντας την πόση του νερού της πηγής θεραπευτική. Με Αγίασμα φαίνεται να έχει σχέση και η ονομασία «Δραγκονάρα»: είναι λέξη Ιταλική, σημαίνει «Μεγάλη Δράκενα» και συχνά δίνεται σε σπήλαια που εντός τους υπάρχουν πηγές. Τέτοια σπήλαια με την ονομασία «Δραγκονάρα», βρίσκονται επίσης στην Μάλτα και στην Νεάπολη της Ιταλίας.
Διοικητική ιστορία
ΦυσιογνωμίαΗ Τοπική Κοινότητα Βρύσηςχαρακτηρίζεται ημιορεινής, με μέσο υψόμετρο 87 μέτρα και με αγροτικό χαρακτήρα. Σύμφωνα με την απογραφή πληθυσμού του 2001 έχει σχετικά μικρή ανεργία(21η), στα πλαίσια του νέου Δήμου Κύμης- Αλιβερίου. Ο οικισμός της Βρύσης με 350 κατοίκους κτίστηκε στο τέλος της βυζαντινής εποχής. Το χωριό είναι κτισμένο σε επίπεδη θέση και περικλείεται από τους χειμάρρους της Κολέθρας Λάδων και Νέδων που σχηματίζουν ισόπλευρο τρίγωνο με τρίτη πλευρά το βουνό Μαυροβούνι. Ο οικισμός της Επισκοπής με 116 κατοίκους, βρίσκεται στους ανατολικούς πρόποδες του όρους Κοτυλαίων. Από εδώ φαίνεται όλο το λεκανοπέδιο που το διαρρέει ο Μανικιάτης ποταμός που ξεδιπλώνεται μπροστά στον οικισμό. Το χωριό οφείλει το όνομα του στο ότι ήταν κάποτε έδρα Επισκόπου. Επίσης κοντά στο χωριό βρέθηκαν παλαιοχριστιανικά μνημεία και τα ερείπια μεγάλου παλαιοχριστιανικού ναού. Ο οικισμός Νεοχώρι έχει 38 κατοίκους σύμφωνα με την απογραφή. Ο οικισμός Γάια με 51 κατοίκους ,κτίστηκε στο τέλος της βυζαντινής εποχής. Οικισμός σε βραχώδες έδαφος. Πήρε την ονομασία Γάια -> Γάγια από τον επίσημο Ρωμαίο Γάιο Μάριο ή κατά μιά άλλη εκδοχή από Φράγκο τιμαριούχο, στη δικαιοδοσία του οποίου ήταν ο μεγάλος ελαιώνας, που απλώνεται μπροστά από το χωριό. Στο υψηλότερο μέρος του χωμάτινου λόφου, που βλέπει και προς τον Κρεμαστό, ήταν η βίγλα, ο πύργος που ίχνη του φαίνονται και σήμερα. Πηγή:ΔΗΜΟΣ ΚΥΜΗΣ- ΑΛΙΒΕΡΙΟΥ |